Waarom de overgang ook een krachtig nieuw begin kan zijn

De overgang. Dat woord roept bij veel vrouwen beelden op van opvliegers, nachtelijk zweten, stemmingswisselingen, en een onbestemd gevoel van verlies. En eerlijk gezegd: dat zijn geen fabels. Midden in de nacht druipend van het zweet wakker worden, je partner totaal verward naast je. Niet bepaald sexy, laten we eerlijk zijn. Maar… en dit is belangrijk: de overgang is méér dan alleen ongemak. Het is ook een overgang naar iets nieuws. Een andere fase die je, met de juiste blik, juist krachtiger kan maken dan ooit tevoren.

Wat als ik je vertel dat de overgang ook een kans is? Een heruitvinding van jezelf. In dit artikel neem ik je mee op een reis langs de verrassende kracht van deze levensfase. Met persoonlijke verhalen, concrete tips en een flinke dosis herkenning.

Wat is de overgang écht?

Medische definitie vs. levensechte ervaring

Volgens de medische boeken is de menopauze het moment waarop je een jaar lang geen menstruatie meer hebt gehad. De overgang is dan de jaren ervoor en erna waarin je lichaam zich aanpast aan veranderende hormonen. 

Maar laat me je vertellen hoe het in de praktijk voelt: het ene moment zweterig, het andere moment huilerig terwijl je broekband steeds strakker zit. En alsof dat nog niet genoeg is, moet je het allemaal verbergen achter een glimlach op je werk, in de supermarkt of tijdens een etentje met vrienden.

Toch wordt er steeds meer ruimte gemaakt voor echte gesprekken over dit onderwerp. Er zijn menopauze-coaches, overgangsspreekuren bij de huisarts en workshops waar vrouwen openlijk hun ervaringen delen. Een geweldige ontwikkeling, als je het mij vraagt.

Misverstanden over menopauze

Eén van de grootste misverstanden? Dat je ‘oud’ bent zodra je in de overgang komt. Een ander hardnekkig fabeltje: dat je ‘moeilijk’ bent als je je emoties toont in deze fase. Onzin. Je bent menselijk. Sterker nog: je wordt door die emoties ook eerlijker. Je kunt ze niet langer onderdrukken, en dat is precies wat je soms nodig hebt om veranderingen door te voeren die al jaren borrelen.

De emotionele achtbaan en waarom dat oké is

Hormonen en hun invloed op gevoelens

Tijdens de overgang daalt de hoeveelheid oestrogeen en progesteron in je lichaam. Dat heeft niet alleen invloed op je menstruatie, maar ook op je neurotransmitters (stoffen in je hersenen die oa. je humeur regelen). Het resultaat: een achtbaan van gevoelens, vaak zonder duidelijke aanleiding.

Sommige vrouwen moeten uit het niets huilen. Geen verdriet, gewoon een golf van emotie. Dat voelt gek, maar het is het lichaam dat zich aanpast. 

Leren omgaan met stemmingswisselingen

Het helpt enorm om die stemmingswisselingen niet als vijand te zien, maar als boodschappers. Ze vertellen je dat er iets uit balans is. Misschien neem je te veel hooi op je vork. Misschien heb je behoefte aan rust. Misschien is het tijd om “nee” te zeggen tegen dingen die je geen energie meer geven.

Wat mij helpt? Wandelen, elke dag een half uur en als het lukt langer. Het vertraagt je ademhaling, brengt rust in je hoofd en geeft je lichaam de kans om weer even in balans te komen. 

Een nieuw hoofdstuk opent zich

Vrijheid van menstruatie, letterlijk en figuurlijk

Het stoppen van je menstruatie is ook gewoon… heerlijk. Geen maandelijkse perikelen, geen tampons in je tas, geen paniek omdat je witte broek ineens geen goed idee was. 

Maar het is ook symbolisch. Je hoeft geen rekening meer te houden met vruchtbaarheid of hormoonschommelingen in die zin. Het geeft ruimte. En als je goed luistert, hoor je die ruimte ook in je hoofd.

Meer ruimte voor zelfreflectie en persoonlijke groei

Veel vrouwen ervaren in deze fase dat ze dingen anders willen doen. Dat ze zich afvragen: wat wil ik écht? Wat zijn mijn dromen? Het is alsof je een interne schoonmaak houdt, waarbij je afscheid neemt van wat niet meer bij je past.

Ikzelf heb na jaren in loondienst de sprong gewaagd om te gaan ondernemen. Het voelde als een sprong in het diepe, maar ook als thuiskomen bij mezelf. De overgang kan voelen als een crisis, maar het is ook wat jij ervan maakt.

Van overleven naar floreren

Zelfvertrouwen na je veertigste

Er is iets bijzonders dat gebeurt als je eenmaal de veertig bent gepasseerd. Je trekt je minder aan van wat anderen denken. Je weet wie je bent, wat je wil en misschien nog belangrijker, wat je níet meer wil. De overgang markeert niet alleen een biologische mijlpaal, maar ook een mentale.

Vroeger twijfelde ik constant aan mezelf. Was ik wel goed genoeg als moeder, als collega, als partner? Nu denk ik vaak: “Dit ben ik.Take it or leave it.” En dat voelt bevrijdend. Het heeft even geduurd, maar nu durf ik eindelijk ruimte in te nemen.

Prioriteiten verschuiven: tijd voor jezelf

Je bent misschien jarenlang bezig geweest met zorgen voor anderen: kinderen, partner, ouders. Maar tijdens de overgang ontstaat vaak het besef: “En ik dan?” En terecht! Het is geen egoïsme, het is zelfzorg.

Maak eens een lijstje van dingen die je energie geven. En blok die tijd in je agenda. Net zo belangrijk als elke andere afspraak. Misschien wel belangrijker, want dit is een afspraak met jezelf.

Lichamelijke veranderingen als kans

Sterker worden door luisteren naar je lichaam

Je lichaam verandert. Je stofwisseling wordt trager, je spiermassa neemt af, en je kunt last krijgen van gewrichtspijn of vermoeidheid. Maar wat als je dat niet ziet als verval, maar als een signaal om beter voor jezelf te gaan zorgen?

Herontdekking van je identiteit

Wie ben ik zonder de rollen die ik speel?

Tijdens de overgang vallen veel maskers af. Je bent jarenlang de moeder, de partner, de collega geweest, vaak met alles op volle toeren. Maar ineens komt er ruimte. Dat kan verwarrend zijn.

Dit is het moment waarop je je identiteit opnieuw kunt vormgeven. Niet meer volgens wat anderen van je verwachten, maar wat jóu gelukkig maakt. Denk eens aan de dingen die je vroeger graag deed. Schrijven? Tuinieren? Dansen? Dit is het moment om ze opnieuw te omarmen.

Voor sommigen voelt de overgang als meer dan alleen een lichamelijk proces. Het is een innerlijke verschuiving. Je gaat je levenspad heroverwegen. Waar kom ik vandaan? Waar wil ik naartoe? Wat is mijn rol, nu mijn vruchtbare jaren voorbij zijn?

In veel culturen wordt menopauze gezien als het begin van de wijze vrouw-fase. In Zuid-Amerika bijvoorbeeld vieren sommige gemeenschappen deze fase met rituelen waarin vrouwen hun nieuwe rol als raadgever en leider omarmen.

In Nederland zien we dat nog niet zo breed, maar steeds meer vrouwen kiezen ervoor om deze periode bewust te beleven. 

Je relaties onder de loep

Je verandert, en daarmee veranderen ook je relaties. Met je partner, je kinderen, je vrienden. Niet altijd gemakkelijk. Soms bots je. Soms groeit er afstand. Maar ook hier ligt groei. Echte verbinding ontstaat pas als jij jezelf durft te laten zien met alles wat je bent, ook de rauwe randjes.

Mijn man en ik hebben er goed over kunnen praten. Ik was sneller geraakt, voelde me onbegrepen. Door mijn werk kon ik hem uitleggen wat er gaande was in mijn lijf. En toen begreep hij het beter. “Ah, dus het is geen aanval op mij?” zei hij. Precies.

Werken tijdens de overgang: uitdagingen én kansen

Je plek op de arbeidsmarkt

Niet elke werkgever begrijpt wat de overgang inhoudt. Gelukkig komt daar langzaam verandering in. Steeds meer bedrijven bieden overgangsvriendelijke werkplekken. Denk aan flexibele werktijden, koelere ruimtes en open gesprekken met HR.

In 2022 werd er in Nederland zelfs een motie aangenomen om meer aandacht te vragen voor overgangsklachten op de werkvloer. Toch is er nog werk aan de winkel. Veel vrouwen voelen zich onzichtbaar of niet serieus genomen. Als je in deze fase zit, is het belangrijk om je grenzen aan te geven. En om, als het kan, werk te doen dat bij je past qua energie, tempo en inhoud.

Omscholing en loopbaanverandering

De overgang is ook hét moment om een andere richting op te gaan. Je hebt levenservaring, inzicht, en vaak minder verplichtingen. Waarom zou je dan niet de sprong wagen?

De overgang geeft je soms de duw die je nodig hebt om in beweging te komen.

Conclusie

De overgang is niet het einde – het is een overgang, letterlijk én figuurlijk. Het is een wake-up call, een kans om stil te staan en keuzes te maken. Om te groeien. Om los te laten wat niet meer past.

Het vraagt moed, ja. Maar ook zachtheid. En het mooie is: je hoeft het niet alleen te doen. Er is een gemeenschap van vrouwen die met je meeloopt.

Dus pak die overgang. Maak er jouw nieuwe begin van. Niet ondanks de klachten, maar juist dankzij de kracht die erin schuilt.